Thủ Đức hiện nay đã trở thành Thành phố Thủ Đức, trực thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, thông qua sáp nhập các quận là quận Thủ Đức, Quận 9 và Quận 2. Thành phố Thủ Đức được hình thành vào cuối năm 2020, được quyết định bởi Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo Nghị quyết 1111/NQ-UBTVQH14, và chính thức có hiệu lực vào ngày 01/01/2021.
Thu Duc District has now become Thu Duc City, directly under Ho Chi Minh City, through the merger of Thu Duc District, District 9 and District 2. Thu Duc City was formed at the end of 2020 by resolution of Standing Committee of the National Assembly, officially took effect on 01/01/2021.
Căn cứ vào các di tích và sử liệu còn ghi lại có thể xác định rằng, địa danh Thủ Đức lấy từ tên hiệu “Thủ Đức” của ông Tạ Dương Minh còn gọi là Tạ Huy, một người có công lao với vùng đất này thời mới khai hoang, lập ấp khoảng những năm 1679-1725.
According to historical monument and record, the name “Thu Duc” was taken from the nickname "Thu Duc" of Ta Duong Minh also known as Ta Huy - a man who had great meritorious formation for this land during the early reclamation, about 1679-1725.
Ông Tạ Huy vốn là thủ lĩnh của thiểu số người Hoa “bài Thanh phục Minh” bị nhà Thanh truy đuổi ráo riết nên lẩn tránh, di cư sang Việt Nam, xin thần phục nhà Nguyễn và tự nguyện làm thần dân nước Việt.
Ta Huy, who was the leader of the " “Overthrow the Qing and restore the Ming", was aggressively pursued by the Qing Dynasty, so he emigrated to Vietnam, and asked for submission Nguyen dynasty and voluntarily became Vietnamese.
Với chính sách “chiêu dân lập ấp” rộng rãi của triều đình lúc bấy giờ, ông Tạ Huy đã được thu nhận. Tại vùng Linh Chiểu Đông xưa kia, ông đã cùng một số cư dân người Việt, người Champa, người Chân Lạp khai khẩn đất hoang, mở rộng canh tác rồi lập nghiệp.
With the widespread policy of the imperial court at that time, Ta Huy was adopted. At Linh Chieu Dong, he worked with some Vietnamese, Champa and Chenla people to reclaim wasteland, expand farming.
Dần dần trung tâm cư trú Linh Chiểu được hình thành và phát triển. Đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp, một số lò rèn được xây dựng để làm ra công cụ lao động như lưỡi cày, lưỡi cuốc, lưỡi liềm, rựa. Một số lò đúc đồng tạo ra đồ gia dụng như nồi chảo, bát đĩa, đồ thờ cúng. Các cơ sở mộc thủ công, cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng phục vụ xây dựng nhà ở, đình chùa mồ mả lần lượt ra đời. Một số làng nghề như trồng dâu nuôi tằm dệt vải, trồng cói, dệt chiếu, làm nem, xe nhang, trồng nấm, chế biến trà… phục vụ nhu cầu tiêu dùng.
Gradually the Linh Chieu residence center was formed and developed. To meet the needs of agricultural production, a number of forges were built to make labor tools such as plows, hoes, crescents, machetes. Some copper foundries created household items such as pots and pans, dishes, worship items. Handmade carpentry facilities, material production facilities for the construction of houses, pagodas and graves were born. Some craft villages such as strawberry farming, silkworm, weaving fabric, sedge cultivation, mat weaving, spring rolls making, incense carts, mushroom cultivation, tea processing … appeared.
Để thuận tiện cho người dân buôn bán, ông Tạ Huy cho xây ngôi chợ lớn nằm ở vị trí đẹp, thuận tiện giao thương ở khu vực này và gọi là chợ Thủ Đức – một trong những ngôi chợ lớn và sầm uất của Sài Gòn thời bấy giờ.
Ta Huy built a large market located in a beautiful location, convenient for trade in this area and called Thu Duc market. Thu Duc market was one of the largest and busiest markets of Saigon at that time.
Hiện nay, tại Thủ Đức vẫn còn ngôi mộ cổ của ông Tạ Huy. Mộ nằm trên gò đất cao so với các vùng xung quanh của phường Linh Chiểu, cách chợ Thủ Đức khoảng 500 mét. Mộ Tiền hiền Tạ Dương Minh đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa của TP HCM từ năm 2007.
Nowadays, in Thu Duc, there is the grave of Ta Huy. The tomb is located on a mound high above the surrounding areas of Linh Chieu ward, about 500 meters from Thu Duc market. Founder Ta Duong Minh’s tomb was recognised by Ho Chi Minh city People’s Committee as a historic and cultural monument since 2007.
Ngôi mộ Tiền hiền Tạ Huy - Thủ Đức - Tạ Dương Minh thuộc loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật tọa lạc ở phía trước số nhà 19/1 đường số 10, P.Linh Chiểu, Thủ Đức trong một khu dân cư đông đúc chật hẹp. Ngôi mộ có tổng diện tích xây dựng 108 m2 gồm hai vòng tường bao xung quanh bình phong tiền, bình phong hậu và ngôi mộ ở giữa, được xây dựng bằng vật liệu đá ong và gạch, bên ngoài trát lớp hợp chất cổ. Gắn với vòng tường bao phía trong có hai trụ đá ong hình vuông cao 1,45 m, hiện còn phần búp sen ở trên. Phía ngoài của hai trụ là câu đối chữ Hán được viết lên lớp hợp chất cổ, hiện tại còn đọc được các chữ “Sinh tiền…” (lúc còn sống…), “Một hậu…” (khi đã mất). Phần chân của nấm mộ được xây dựng hình chữ nhật, bằng gạch thẻ. Tấm bia bằng đá xanh cao khắc 37 chữ Hán, ghi nội dung: Nước Đại Nam. Mộ ông họ Tạ, tên húy là Huy, tên hiệu là Thủ Đức, là Tiền hiền thôn Linh Chiểu Đông. Chết ngày 19 tháng 6. Hương chức thôn Linh Chiểu Đông lập bia mộ vào ngày tốt tháng 2 năm Canh Dần (1890). Mộ Tiền hiền Tạ Dương Minh do hương chức thôn Linh Chiểu Đông cải táng và lập tồn tại ở ngoài trời trong môi trường thiên nhiên khắc nghiệt tới nay đã hơn 120 năm, không có hậu duệ chăm nom.
The tomb of Ta Huy (known as Ta Duong Minh) – the founder of Thu Duc is an architectural and artistic relics located in front of 19/1, Street No. 10, Linh Chieu Ward, Thu Duc in a crowded residential area. The tomb has a total area of 108 m2 including two rings of walls surrounding the front screen, the rear screen and the middle tomb, built with laterite and brick, antique compounds plastered outside. Attached to the inner wall ring, there are two square laterite pillars 1.45 m high, the lotus bud is still above. On two pillars, there is a Chinese couplet written on the ancient compound layer, the words "During his lifetime..." (when he was alive...), "One post..." (when he died). The foot of the tomb is built in a rectangular shape, made of bricks. A tall green stone stele engraved with 37 Chinese characters: “This is the grave of Tạ Huy, alias Thủ Đức, founder of Linh Chieu Dong village in Đại Nam. He died on the 19th day of 6th lunar month. Officials of the village built his tomb in the 2nd lunar month of 1890.” Tomb of founder Ta Duong Minh was built, reburied and established in a harsh natural environment for more than 120 years, without care of descendants.